Hassas bağırsak sendromu (HBS), belirli yiyeceklerin sindirimi, endişe, stres ve beyin ile sindirim sistemi arasındaki iletişimdeki dengesizlikler nedeniyle ortaya çıkan kronik bir bağırsak rahatsızlığıdır. Bu sendromu yaşayan hastalar, bağırsak kaslarının hareketlerinde sorunlar yaşar ve çok hassas bir sindirim sistemine sahip olduklarından şikayet ederler. HBS, dünyadaki en yaygın bağırsak bozuklukları arasındadır ve dünya nüfusunun %7 ile %10'u arasında etkili olduğu tahmin edilmektedir. Kadınlar, erkeklere oranla bu sendromdan iki kat daha fazla etkilenmektedir.

Hassas bağırsak sendromunun belirtileri şunlardır:

Bu belirtiler 6 aydan uzun süredir devam ediyorsa, HBS yaşama olasılığı yüksektir. Ayrıca, son 3 aydır karın ağrısı varsa ve bu ağrı her ay yaklaşık 3 gün devam ediyorsa, HBS olasılığı daha da artar. HBS olasılığı, bağırsak hareketlerinin ağrıyı hafifletmesi, bağırsak hareketlerinin sıklığıyla ağrının değişmesi ve dışkının görünümü ve kıvamındaki değişikliklerle ağrının farklılaşması durumlarında da yüksektir.

Hassas bağırsak sendromu, yapısal bağırsak problemlerine neden olmaz. Bu nedenle bazı hastalar, belirtilerinin gerçek olmadığını düşünebilirler. Ancak bu belirtiler, hastaların hissettiği şişkinlik, ağrı ve diğer rahatsızlıklar kadar gerçektir. HBS belirtilerinin çeşitli nedenleri vardır ve bu belirtiler, hastalara yardımcı olmak amacıyla tedavi edilebilir.

Türkiye'deki yetişkinlerin %20'si hassas bağırsak sendromu belirtileri göstermektedir. Ancak bu kişilerin %20'sinden daha azı doktora başvurmaktadır. Bağırsak hareketlerindeki değişiklikler hızla ortaya çıkıyorsa ve diğer HBS belirtileri görülüyorsa, kısa sürede doktora başvurulması önemlidir. Bu belirtiler, kolon kanseri gibi yaşamı tehdit eden diğer rahatsızlıkların göstergesi olabilir.

Hassas bağırsak sendromunun ciddi belirtileri şunlar olabilir:

Doktor, HBS belirtilerinden kurtulmaya yardımcı olmak için ve kolon kanseri veya iltihabi bağırsak hastalığı gibi diğer bağırsak rahatsızlıklarını ekarte etmek amacıyla testler yapacaktır. Ayrıca doktor, kronik ishal gibi HBS kaynaklı komplikasyonları önlemeye yardımcı olacaktır.

Hayat tarzı ve beslenme düzenindeki basit değişiklikler, hassas bağırsak sendromu belirtilerini hafifletmede oldukça yardımcı olabilir. Bu değişiklikler hemen fark edilmese bile, uzun vadede bağırsak problemlerine kalıcı bir çözüm sağlayacaktır.

Lif, HBS yaşayan kişilerde farklı sonuçlar doğurabilir. Kabızlığı azaltabilirken, gaz üretimini artırarak krampları kötüleştirebilir. Bu nedenle lif tüketimini birdenbire artırmak yerine yavaşça artırmak daha iyidir. Lif, doğal yolla tam tahıllar, fasulyeler, sebzeler ve meyveler tüketilerek alınabilir veya Citrucel ya da Metamucil gibi lif takviyeleri kullanılabilir. Lif takviyesi kullanırken, şişkinlik ve kabızlıktan kaçınmak için bol su içmek önemlidir.

Çikolata, kahve, gazlı içecekler, süt ürünleri, alkol ve bazı tatlandırıcılar (mannitol ve sorbitol gibi) HBS belirtilerini kötüleştirebilir. Bu nedenle bu gıdalardan kaçınmak en iyisidir. Gaz problemi varsa, fasulye, brokoli, karnabahar ve lahana gibi gıdalar diyetinizden çıkarılmalıdır.

Düzenli yemek yemek, bağırsak hareketlerini düzenlemeye yardımcı olur. Sık aralıklarla küçük öğünler yemek, ishalden kaçınmanın en iyi yoludur. En büyük sorun kabızlık ise, lifli gıdalar bolca tüketilmelidir. Süt ürünleri uygun olsa da, süt yerine yoğurt tüketilmesi daha iyidir. Laktoz duyarlılığı varsa, bu daha da önemlidir. Bu hastalar, B vitamini, kalsiyum ve proteini farklı kaynaklardan alarak tüketimini artırmalıdır.