Down Sendromu Zeka Seviyesi Nedir?

Down sendromu zekâ seviyesi, sınır zekâ ile ağır zekâ arasında konumlanmaktadır. Down sendromu olan kişilerin çoğunun zekâ bölümü puanı 30 ile 50 arasında değerlere sahiptir. Çocukluk dönemi, down sendromu bulunan bireylerin yetenek ve zekâ seviyelerinin en yüksek düzeyde olduğu zamanlardır. Bütün insanlar için geçerli olan "İnsanları herhangi bir yetenek branşına yönlendirmek için en iyi dönem çocukluk dönemleridir" kuralı down sendromlular için de geçerlidir. Hatta onlar için daha çok geçerlidir. Çünkü doğru alan ve öğretim şekilleri bulunduğu takdirde, sıradan çocuklardan çok daha fazla çalışıp sıra dışı eserler ortaya çıkarabilirler.

Down sendromu zekâ seviyesi standart kriterlerin aşağısında kalıyor olsa da öğrenme yetileri açısından standart değerlere sahip çocuklara yakın düzeydedir. Yani bireye eğitim verme girişiminde bulunan birileri varsa bu girişimlere cevap verme oranları yüksektir. Ancak öğrenme yetisindeki olumlu gidişat yalnızca çocukluk dönemi için geçerlidir. Çocuğun yaşı ilerledikçe önce öğrenme yetisinde duraklama başlar, ardından ise zekâ gelişiminde olumlu yönde yol almak güç bir duruma gelir.

Down sendromu zekâ seviyesi oranlarının standart değerlerden farklılık gösterdiği husus yalnızca öğrenme yetisi ve hızlı düşünme kabiliyeti değildir. Down sendromu olan çocukların diğerlerine göre birilerinin taklidini yapmaya daha meyilli oldukları görülmüştür. Genellikle taklit yetenekleri gelişmiştir. Ayrıca toplumsal kural ve yönergelere uymakta daha az sorun çıkarırlar ve uysal yapıya sahiptirler. Bu özellikleri nedeniyle kendilerine verilen dersi dinlemek ve anlamaya çalışmak konusunda çaba sarfederler.

Zekâ gelişim sürecinin işlemesi için diğer çocuklara oranla daha fazla psikolojik desteğe ve ilgiye ihtiyaç duyarlar. Down sendromu zekâ seviyesini ilerletmek ancak aile ve sosyal çevrenin sürekli ve yoğun desteği ile mümkündür. Toplumun genelinden farklı bir sınıfa dahil olmaları nedeniyle içine kapanmaya meyilli olan Down sendromlu bireyleri bu durumdan uzak tutmak için onlara samimi, doğal bir ortam yaratmak gerekir. Sosyal zekâları yüksek olduğu için normal gelişim gösteren çocukların yöneldikleri alanlara yönelip çok başarılı sonuçlar da alabilirler.

Özellikle son zamanlarda toplum bilincini artırmaya yönelik etkinlikler ve bilgilendirme çalışmaları yapılıyor olsa da ülkemizde down sendromu gelişimi için ulaşılması gereken isteğe henüz ulaşılamamıştır. Bu yetersizlik, down sendromlulara yönelik özel eğitim veren kurumlardan ziyade toplumun down sendromlulara bakış açısından kaynaklanmaktadır. Maalesef azımsanamayacak kadar fazla olan bir kitle tarafından down sendromlular, işe yaramaz, bir şey öğrenemez, zihinsel engelli kişiler olarak görülmektedir. Toplumun bu düşüncede olan kısmına denk gelen bir down sendromlu birey içinse zekâ seviyesini yükseltmek ya da yeni beceriler kazanmak oldukça güç bir hal almaktadır. Ancak buna karşılık toplumumuzda down sendromu zekâ seviyesini doğru okuyan ve değerlendiren birey sayısının daha fazla olması umut vericidir. Öyle ki down sendromluları eğitmek üzere çok sayıda özel eğitim kurumu açılmakta ve buralara çok sayıda veli çocuğunu göndererek eğitim almasını çabalamaktadır.

Özel eğitim kurumlarının yanında devlet okullarında da özel eğitim veren birimler oluşturulmuştur. Down sendromlu çocuğun bu birimlerden hangisine kaydolacağı, zekâ gelişim durumuna ve yeteneklerine göre belirlenmektedir. Orta düzeyde zihin engelli olan çocuklar down sendromu zekâ seviyesini kendi kapasiteleri doğrultusunda geliştiren ilköğretim özel sınıflarında ders görmektedir. Ağır derecede zihinsel engeli bulunan çocukların eğitimi ise eğitim uygulama okullarında uzman öğretmenler tarafından verilmektedir. Buralarda öğrencilere daha kolay konular daha yavaş bir müfredatla anlatılır.