Crush sendromu, doku zedelenmesi ve kas nekrozu etkileriyle karakterize edilen ciddi bir durumdur. Ezilme şeklindeki yaralanmalar sonucunda uzun süreli sıkışma ve hareketsizlik nedeniyle oluşur. Aşırı derecede ezilen kaslara hızlı ve etkili bir tedavi uygulanmalıdır; aksi takdirde hastada ölümle sonuçlanabilecek ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Crush sendromu sonucunda meydana gelen ölümler hipokalemi, hipovolemik şok, böbrek yetmezliği, kompartman sendromu ve metabolik asidoz gibi etkenlerden kaynaklanabilir. Bu durumun nedeni, hücre dışındaki sıvının önemli bir bölümünün zedelenmiş kaslarda birikmesidir. Şok gelişmesiyle kaslarda azot oksit nedeniyle damar genişlemesi, hipokalemi veya hiperkalemi yüzünden dolaşım sistemini etkileyen hızlanma meydana gelir. Özellikle depremde enkaz altından çıkarılan kişilerde crush sendromu oldukça sık görülmektedir.

Crush sendromu nedeniyle hastalardaki genel sağlık ve böbreklerdeki olumsuz etkilerin önlenmesi amacıyla etkin ve hızlı çalışmalar yapılmalıdır. Bu süreçte;

Crush sendromu, hastalarda akut tubuler nekroza yol açarak ölüme neden olabilir. Bu gelişirse hasta ilk olarak oligüri evresinden geçer. Yaklaşık 1-3 hafta sonunda tubuluslarda regenerasyon gelişir ve idrar miktarı giderek artar. Hasta poliüriye girerek iyileşir. Tedavinin amacı, hastanın bu süreçte hayatta kalmasını sağlamaktır. Uygulanacak tedavi ikiye ayrılır: oligüri ve poliüri evresi tedavisi.

Bu evrede hastaya öncelikle konservatif tedavi uygulanır. Hastanın böbrek fonksiyonlarını bozacak etkenlere yönelik tedavi yapılır. Enfeksiyonlar tedavi edilir. Verilecek ilaçlar hastanın böbreklerinin durumuna göre ayarlanır. İdrar miktarını artırmak için uygun ilaçlar kullanılır. Vücuttaki sıvı-elektrolit dengesi sağlanır. Hastanın aldığı ve attığı sıvıların hesabıyla, vücudundaki sıvı dengesi korunur. Genellikle hastanın bir gün evvel attığı sıvılardan 500 ml daha fazla sıvı verilmelidir. Crush sendromu hastalarında en fazla görülen ölümcül sonuçlanan elektrolit dengesizliği hiperpotasemi için acil tedavi uygulanmalıdır. Bu arada hastanın protein alımı da kısıtlanmalıdır. Protein katabolizmasının önlenmesi amacıyla günde 100 gram karbonhidrat verilmesi gerekir. Yağ ve kalori alımı negatif azot dengesinin korunması için önemlidir. Ayrıca suda eriyen vitaminlerin ve minerallerin de diyette bulunması gerekir. Hastalara diyaliz tedavisi de uygulanabilir. Özellikle akut böbrek yetmezliği gelişen hastalarda bu tedavi hayat kurtarıcı olacaktır.

Bu evrede hastalara verilecek sıvının miktarı oldukça önemlidir. Az sıvı verilirse böbrek kanlanması bozulur ve hastada tekrar tubuler hasar meydana gelebilir. Bu nedenle hasta her gün tartılmalı ve değişimlere göre sıvı verilmelidir. Bu açıdan hastanın belirli bir süre izlenmesi ve vücudunun gerektiği kadar sıvı alması sağlanmalıdır. Yaklaşık 2-3 haftada düzelme görülecektir. Hasta taburcu olduktan sonra yine susama etkisinin giderileceği kadar sıvı almaya devam etmelidir. Ancak hasta 3-4 günde bir mutlaka doktor kontrolüne gelmelidir.