1998 yılında senaristliğini Andrew Niccol'un, yönetmenliğini Peter Weir'in yaptığı "Truman Show" filmi, tüm dünyada büyük ilgi uyandırmış ve sosyologlar ile psikologlar arasında birçok tartışmayı beraberinde getirmiştir. 2000'li yıllardan itibaren sahne alan realite şovlar da bu filmden ilham alarak birbiri ardına ekrana getirilmeye başlanmıştır.

Filmin başkahramanı Truman, anne karnındayken bir şirket tarafından evlat edinilerek 24 saat boyunca tüm yaşantısı yayınlanan bir "şov" kahramanına dönüştürülmüştür. Olayı ilginç kılan, bu şovun son derece büyük, dev bir sette gerçekleştiriliyor olmasıdır. Seaheaven ismi verilen, deniz kenarındaki bir kasaba görünümlü dev sette çekilen her şey bir oyunun, kesintisiz canlı yayınlanan bir şovun parçasıdır. Bütün bu setteki herkesin gizli mikrofon ve kulaklık taşıyan oyuncuların, aslında gizli birer set elemanı olan tüm görevlilerin ve beş bin civarında kamera başta olmak üzere her şeyin yönetildiği bir kumanda odası vardır. Setin dışındaki bütün dünyada kesintisiz canlı yayın yapılmaktadır ve yalnızca Truman bu gösteriden habersiz, kendi gerçek hayatını yaşadığını sanmaktadır. Şovun yapımcısı, neredeyse 30 yıl devam eden ve tüm dünya tarafından yıllardır ilgiyle izlenen bu programdan büyük paralar kazanmaktadır.

ABD'li psikiyatrlar, "Truman Sendromu" olarak tanımlanan yeni bir hastalığın ortaya çıktığını belirtmektedirler. Bu sendroma yakalanan insanlar, kendilerini sürekli "bir televizyon şovunda yaşıyormuş gibi" hissetmektedirler. İsmini "Truman Show" adlı filmden alan bu hastalığa yakalananlar, hayatlarının her anının tıpkı filmdeki gibi gizlice kameraya kaydedilip televizyonda yayınlandığını zannetmektedirler. Bilim adamları, bu hastalığın televizyon kültürü ve popüler kültürün insanlar üzerindeki etkilerini gözler önüne serdiğini ifade etmektedirler. Araştırmacılar, bu yeni tanımlanan hastalığın psikiyatrik bir hastalık olabileceği gibi Parkinson veya Alzheimer gibi nörolojik kaynaklı olabileceğini de vurgulamaktadır.

Bu film, birçok bakımdan çeşitli psikolojik ve sosyolojik açılımlara ve yansımalara sebep olmuştur. Özellikle metropol şehirlerde binlerce kamera tarafından takip edilmekte olduğumuzdan, sosyal medya ve iletişim araçlarıyla kişisel tercihlerimize kadar en ince detaylar analiz edildiğinden, uydular aracılığıyla istendiğinde en mahrem yerlerin bile görüntülenebileceği zaten bazen paranoyaya varan genel bir rahatsızlık söz konusudur. Bütün bu faktörler bir araya geldiğinde özellikle kuşkucu bireylerde Truman Sendromu dediğimiz sanrısal bozukluklar meydana gelebilmektedir. Hatta psikiyatristlerin hemen hepsi, bazı gizli güçler tarafından izlendiğini düşünen, beynine onu kontrol eden elektronik aygıtların yerleştirildiğine inanan, birtakım uzaylı varlıklar tarafından yönlendirildiğine kanaat getiren birçok psikotik hastayla karşılaşmışlardır.

Sanrı; diğer insanların inandıklarını önemsemeden, mevcut fikirlerinin hatalı olduğuna dair kesin kanıtlar olmasına rağmen, değiştirilemeyen ve dış gerçeklerden yanlış manalar çıkarmaya dayalı düşüncelerdir. Paranoya, delüzyon ve hezeyan da diğer aynı veya benzer ifadeleridir. Çok farklı sanrı türleri vardır.

Tam Truman Sendromu nitelikleri göstermese bile farkında olarak veya olmayarak Truman sempatizanları veya Truman sanrısına yakın nitelikli bireyler vardır. Truman sanrılarını yok etmenin yolu, bireysel özgürlüklerin kısıtlanmadığı, devlet yöneticilerinin kendi halkından kopmadığı, adalete olan inancın sarsılmadığı, zenginlik ve fakirlik arasında uçurumların olmadığı, insani niteliklerin ve yardımlaşma duygusunun ön planda olduğu, bireyler arasında hiçbir VIP ayrıcalığının olmadığı, sosyal devlet anlayışının hâkim olduğu bir inanç ve yönetim biçimidir.

Truman Sendromu teşhisi genellikle kapsamlı bir psikiyatrik değerlendirme ile konulmaktadır. Bu değerlendirme sırasında hastanın belirtileri, düşünce süreçleri ve yaşam öyküsü dikkate alınır. Tedavi sürecinde ise genellikle antipsikotik ilaçlar ve bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi psikoterapi yöntemleri kullanılmaktadır. BDT, hastaların gerçeklik algısını yeniden yapılandırmalarına yardımcı olabilir. Ayrıca, sosyal destek ve aile terapisi de tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır.

Medyanın ve özellikle reality şovların insanlar üzerindeki etkisi, Truman Sendromu'nun anlaşılmasında büyük bir rol oynamaktadır. Medyanın sürekli olarak bireylerin özel hayatlarına müdahil olması, gizlilik ihlalleri ve sürekli izlenme hissi, bu sendromun ortaya çıkmasına zemin hazırlayabilir. Bu nedenle, medyanın etik kurallar çerçevesinde hareket etmesi ve bireylerin mahremiyetine saygı göstermesi büyük bir önem taşımaktadır.

Truman Sendromu, modern toplumun ve medyanın bireyler üzerindeki etkilerini gözler önüne seren önemli bir psikiyatrik durumdur. Bu sendrom, bireylerin sürekli izlenme ve kontrol edilme hissiyle yaşadıkları derin bir paranoya ve sanrı halidir. Bu sendromun anlaşılması ve tedavi edilmesi, bireylerin zihinsel sağlığının korunması açısından büyük bir önem taşımaktadır.

Truman Sendromu'nun daha iyi anlaşılması ve toplumda farkındalığın artırılması için daha fazla araştırma ve eğitim gereklidir. Bu süreçte, medya kuruluşlarının ve sağlık profesyonellerinin işbirliği yaparak bireylerin mahremiyetine ve zihinsel sağlığına dikkat etmeleri önemlidir.